Kryzys i odbudowa państwa Piastów

Lekcja

Temat: Kryzys i odbudowa państwa Piastów

 

 

POLSKA PO ŚMIERCI BOLESŁAWA CHROBREGO

Czas buntów i wojen 

Po śmierci Bolesława Chrobrego na tronie polskim zasiadł jego syn Mieszko II. Został on koronowany w 1025 roku w katedrze gnieźnieńskiej. W czasie jego panowania Polskę najechały wojska ruskie i niemieckie, a w kraju zbuntowali się jego przeciwnicy. Wszystko to doprowadziło państwo do głębokiego kryzysu. Polska utraciła ziemie przyłączone przez Bolesława Chrobrego. Korona królewska została odesłana cesarzowi, a władzę przejął okrutny książę Bezprym. 

Czas odbudowy

Z tego bardzo trudnego położenia wydobył Polskę jedyny syn Mieszka II, książę Kazimierz Odnowiciel. Opanował sytuację w kraju i odzyskał utracone wcześniej ziemie (Mazowsze i Śląsk). Jednak nie zdołał odbudować zniszczonego najazdem czeskim Gniezna, dlatego wybrał na swoją siedzibę zamek na Wawelu. Od tej pory Kraków pełnił funkcję nowej stolicy.

 

POLSKA PODZIELONA

1138 - 1320

Jednym z kolejnych władców z dynastii piastowskiej był Bolesław III Krzywousty. Pod koniec swojego życia (zmarł w 1138 roku) sporządził dokument, w którym zadecydował o podziale Polski między swoich synów. Nie chciał, by doszło do bratobójczej walki o tron, dlatego każdemu z synów przydzielił dzielnicę. Dla uniknięcia chaosu Bolesław Krzywousty postanowił, by najstarszy z książąt – senior– sprawował władzę nad pozostałymi. W jego władaniu pozostawała też dzielnica senioralna.
Niestety, książęta spierali się między sobą, co prowadziło do wojen domowych. Nie potrafili się porozumieć nawet wtedy, gdy Polsce zagrażało niebezpieczeństwo z zewnątrz. Państwo pozostało rozbite na dzielnice przez ponad 200 lat.

Polecenie 1 👪👴👨👶

Zastanów się dlaczego Henryk i Kazimierz nie zostali ujęci w testamencie Bolesława Krzywoustego?

 PODZIAŁ POLSKI NA DZIELNICE

Polecenie 2 🚩🔍🎯
Wskaż na mapie dzielnicę senioralną, którą rządził najstarszy z synów Bolesława Krzywoustego.

Powiedz, w której dzielnicy znalazły się miasta: Gniezno i Kraków. Jaką funkcję pełniły te miasta w dawnej Polsce?

 

1138r. statut Bolesława Krzywoustego

Zasada pryncypatu – władza zwierzchnia nad pozostałymi książętami, prowadzenie polityki zagranicznej, obrona granic Polski. .

Zasada senioratu – senior, najstarszy z rodu Piastów ma władzę zwierzchnią (pryncypat). Senior otrzymywał dzielnicę senioralną (Małopolska, ziemia sieradzko-łęczycka, ziemia kaliska z Gnieznem i Kaliszem, część Kujaw, Pomorze Gdańskie oraz  zwierzchność nad lennem – Pomorzem Zachodnim).

 

Podział Polski na dzielnice:

✔  Władysław II Wygnaniec - Śląsk i dzielnica senioralna

✔ Bolesław IV Kędzierzawy – Mazowsze i Kujawy 

✔ Mieszko III Stary – Wielkopolska 

✔ Henryk Sandomierski – ziemia sandomierska
✔ Kazimierz II Sprawiedliwy - nie otrzymał żadnej dzielnicy (urodził się po śmierci Bolesława i dlatego nie został ujęty w testamencie). Dla wdowy Salomei wydzielono z dzielnicy senioralnej tzw. oprawę wdowią - ziemię łęczycką.

Polecenie 3 🎬👀🎥

Prosta Historia - Rozbicie dzielnicowe Polski 

 

POLSKA ZJEDNOCZONA

 

Zjednoczenie wszystkich księstw okazało się bardzo trudne. Kilku książąt piastowskich podjęło takie próby, ale udało się to dopiero na początku XIV wieku Władysławowi Łokietkowi. Jego sukcesem było połączenie dwóch dzielnic, Wielkopolski i Małopolski. Uwieńczeniem działań zjednoczeniowych była koronacja Władysława Łokietka na króla Polski w 1320 roku. Koronacja odbyła się w katedrze na Wawelu w Krakowie. 

Polecenie 4 📼👀🎬

Zapraszam na stronę e-podręczniki. Znajdziesz na niej krótki film edukacyjny na temat insygniów koronacyjnych królów Polski. 

 

Insygnia koronacyjne

 POLSKA WŁADYSŁAWA ŁOKIETKA

Polecenie 5 🚩🔍🎯
Odczytaj z mapy nazwy największych miast, które znalazły się w granicach państwa Władysława Łokietka.

Podaj nazwę dużego polskiego miasta, które znalazło się w rękach Krzyżaków po zajęciu przez nich części Pomorza.