KLASA 7 Kolonializm w XIX wieku

Dla Tych co lubią wiedzieć więcej...

Dlaczego Indie były najważniejszą brytyjską kolonią?

Epoka Kompanii Wschodnioindyjskiej

Angielscy podróżnicy, misjonarze i kupcy przybywali do Indii, począwszy od drugiej połowy XVI w., jednak dopiero po spektakularnym sukcesie angielskiej marynarki, która rozgromiła hiszpańską Wielką Armadę w 1588 r., okręty angielskie rozpoczęły regularne wyprawy zamorskie w kierunku subkontynentu. Jedną z konsekwencji było w 1600 r. przyznanie Kompanii Wschodnioindyjskiej przez królową Elżbietę I licencji zapewniającej wyłączne prawo do handlu z Indiami na okres piętnastu lat.

Dochody kompanii z importu przypraw przekroczyły najśmielsze oczekiwania. Anglicy oczyścili wody indyjskie z wpływów portugalskich i holenderskich i założyli swoją pierwszą faktorię w Suracie. Przez następnych kilka dekad Anglicy zakładali kolejne faktorie, zapominając przy tym niejako o ich pierwotnym handlowym przeznaczeniu i – pod pretekstem zapewnienia ochrony pracownikom i towarom – sprowadzali z ojczyzny regularne oddziały wojska.


British Raj

Kolejny przełom w historii brytyjskiej obecności w Indiach nastąpił równo sto lat później. 1 listopada 1858 r., w wyniku pierwszego indyjskiego zrywu niepodległościowego, na mocy Government of India Act (ustawa o zarządzaniu Indiami) Indie włączono do Korony Brytyjskiej, odbierając zwierzchność nad nimi Kompanii Wschodnioindyjskiej. Wraz z tą decyzją rozpoczęła się epoka nazywana przez historyków British Raj, która zakończyła się wraz z opuszczeniem Indii przez Brytyjczyków w 1947 r.
Blaski i cienie kolonialnej modernizacji

Brytyjska ekspansja w Indiach odbywała się w epoce rewolucji technicznej, stąd też jej zdobycze, za sprawą kolonizatorów, pojawiły się na subkontynencie stosunkowo prędko. Do Indii dotarła nowoczesna medycyna, budowano szpitale i ośrodki opieki medycznej na wzór europejski. Prowadzono akcje edukacyjne dotyczące przestrzegania podstawowych zasad higieny, wprowadzono szczepienia ochronne przeciwko cholerze, ospie czy dżumie.
Brytyjczycy wprowadzili w indyjskim społeczeństwie wiele korzystnych zmian (np. zakazali obyczaju sati, czyli spalania się żywcem wdów na stosach pogrzebowych ich zmarłych mężów, czy piętnowali praktyki dopuszczające małżeństwa dzieci), jednak nie ulega wątpliwości, że eksploatowali Indie bezwzględnie i do granic możliwości, zgodnie z typowymi praktykami kolonialnymi. W związku z rozwojem przemysłu w Europie Indie stały się dostawcą niemal wyłącznie surowców. Najbardziej pożądane były bawełna i indygo, ale wszelkie uprawy, których eksport mógł przynieść zyski, pozostawały w rękach brytyjskich (m.in. plantacje kawy, herbaty i juty). Taka polityka doprowadziła do załamania się indyjskiej gospodarki, tradycyjnie opartej na produkcji przydomowych fabryczek i rodzinnych gospodarstw bądź warsztatów produkcyjnych.



Klejnot Koh-i-noor "Góra Światła"

Legendarny diament Kohinoor, znany także jako Koh-i-noor, co oznacza "Górę Światła", miał pierwotnie 186 karatów i był jednym z największych kruszców na świecie. Choć jego historia jest zawiła, to wiadomo, że został prawdopodobnie odkryty w XIII wieku w Południowych Indiach.

Diament miał długą listę posiadaczy. Był w rękach kilku dynastii. Pierwotnie należał od Mughalsów w XVI wieku, potem Persów, a następnie Afgańczyków, zanim Maharadża Ranjit Singh otrzymał go na własność w 1813 roku.

Maharadża Duleep Singh, syn Ranjita, był jego właścicielem do czasu, gdy Brytyjczycy zaanektowali Pendżab w 1849 roku - przypomina CNBC News.

Wtedy też na mocy Traktatu z Lahore oddał Kohinoor królowej Wiktorii, który po oszlifowaniu został umieszczony na broszce.