Mieszko I i początki Polski

Lekcja

Temat: Mieszko I i początki Polski

 

Książę Mieszko I   960-992

pierwszy historyczny władca Polski 

 

Mieszko I i Dobrawa

Chrzest Mieszka I 966 rok

Gdy w X wieku większość państw europejskich – a wśród nich również Czechy – była chrześcijańska, książę Mieszko i jego poddani wciąż czcili wielu słowiańskich bogów. Jedną z najważniejszych decyzji, które wówczas podjął Mieszko, było wprowadzenie nowej religii – chrześcijaństwa. W tym celu poślubił czeską księżniczkę Dobrawę i za pośrednictwem jej kraju w 966 roku przyjął chrzest. Tym samym książę zrównał się z innymi władcami Europy, którzy przed nim zdecydowali się na takie posunięcie. W Poznaniu ustanowiono pierwsze biskupstwo. Na dwór Mieszka przybyli duchowni i zakonnicy, którzy umieli czytać i pisać po łacinie – w języku, którym posługiwała się chrześcijańska Europa. Prowadzili korespondencję z innymi dworami, spisywali dokumenty, kroniki i roczniki. Zaczęto także budować pierwsze kościoły i klasztory.

 

Analiza tekstu źródłowego 📃🔎💭

Jak widzieli chrzest (niemal) współcześni

W spisanej na początku XI wieku kronice biskupa Thietmara z Merseburga znalazło się miejsce na opis okoliczności chrztu Mieszka.

Thietmar z Merseburga o chrzcie Mieszka I

[Mieszko] W czeskiej krainie pojął za żonę szlachetną siostrę Bolesława Starszego [...]. Nazywała się po słowiańsku Dobrawa [...]. Owa wyznawczyni Chrystusa, widząc swego małżonka pogrążonego w wielorakich błędach pogaństwa, zastanawiała się usilnie nad tym, w jaki sposób mogłaby go pozyskać dla swojej wiary. Starała się go zjednać na wszelkie sposoby [...]. Umyślnie postępowała przez jakiś czas źle, aby później móc długo działać dobrze. Kiedy mianowicie po zawarciu wspomnianego małżeństwa nadszedł okres wielkiego postu i Dobrawa starała się złożyć Bogu dobrowolną ofiarę przez wstrzymywanie się od jedzenia mięsa i umartwianie swego ciała, jej małżonek namawiał ją słodkimi obietnicami do złamania postanowienia. Ona zaś zgodziła się w tym celu, by z kolei móc tym łatwiej zyskać u niego posłuch w innych sprawach. [...] [Mieszko] pozbył się na ustawiczne namowy swej ukochanej małżonki jadu przyrodzonego pogaństwa, chrztem świętym zmywając plamę grzechu pierworodnego. I natychmiast w ślad za głową i swoim umiłowanym władcą poszły ułomne dotąd członki spośród ludu i w szatę godową przyodziane w poczet synów Chrystusowych zostały zaliczone. Ich pierwszy biskup Jordan ciężką miał z nimi pracę [...].

(Źródło: Kronika Thietmara, przeł. M.Z. Jedlicki, Poznań 1953, s. 218–222; z poprawkami P. Wiszewskiego)

 

Państwo Mieszka I  

Drużyna – duma Mieszka

Swe militarne sukcesy Mieszko zawdzięczał tak zwanej drużynie. Jej opis zamieścił w relacji ze swej podróży po krajach chrześcijańskich Ibrahim ibn‑Jakub. Ten kupiec, ale zapewne też dyplomata w służbie emirów Kordoby, skupiał się w swoich opisach na możliwościach militarnych władców.

Drużyna książęca - tak wyglądali wojowie w czasach Mieszka I i Bolesława Chrobrego

 Analiza tekstu źródłowego 📃💫💭

Ibrahim ibn‑Jakub o drużynie Mieszka I

Ma on [Mieszko] trzy tysiące pancernych (podzielonych na) oddziały, a setka ich znaczy tyle, co tysiąc innych wojowników. Daje on tym mężom odzież, konie, broń i wszystko, czego tylko potrzebują. A gdy jednemu z nich urodzi się dziecko, on każe mu wypłacać żołd od chwili urodzenia, czy będzie płci męskiej, czy żeńskiej. A gdy dziecię dorośnie, to jeżeli jest mężczyzną, żeni go i wypłaca za niego dar ślubny ojcu dziewczyny. Jeżeli zaś jest kobietą, wydaje ją za mąż i płaci dar ślubny jej ojcu. A dar ślubny jest u Słowian znaczny [...].

 

Dagome iudex

Uczeni wskazują, iż dokument „Dagome iudex” wydano pod koniec panowania Mieszka I, przypuszczalnie około 990 roku. Na ten czas przypadał pontyfikat papieża Jana XV, wymienionego w regeście.

Nie są znane przyczyny wystawienia analizowanego tu dokumentu, w którym Mieszko I oddawał swoje państwo pod opiekę Stolicy Apostolskiej. Według jednego z najczęściej powtarzanych poglądów, książę ten chciał w ten sposób zabezpieczyć prawa drugiej żony Ody i jej synów do sukcesji w Polsce po swoim zgonie.

Praca z mapą ❌🌍🚩 

 

Czas na film  👀💻💭

Zobacz animację na temat początków państwa polskiego, którą znajdziecie na kanale Dziecięcy Uniwersytet Ciekawej Historii na YouTube.

Źródło: https://www.youtube.com/watch?v=X57AmwMXftY

 

Ciekawostka 🎬

Jak żyli ludzie 1000 lat temu? Animacja Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie.

Źródło: https://www.youtube.com/watch?v=1K6sitPmAqM

 

Ciekawostka dla tych najbardziej ambitnych 💪📚😇 

 

Dzięki Świętosławie Piastowie zasiedli na tronach Szwecji, Danii, Norwegii i Anglii. I choć historycy nie są zgodni, czy wszystkie doniesienia o potężnej córce Mieszka I, która trzęsła całą Europą Północną, są prawdziwe, to odnośnie do jej równie potężnych dzieci nie mają takich wątpliwości.

 

Dumna i potężna Gunhilda 

 

 

Odtworzona na podstawie nielicznych zachowanych źródeł i aż nazbyt wielu nordyckich sag biografia Świętosławy (znanej również jako Gunhilda bądź Sygryda Dumna) jest bezsprzecznie imponująca.  Polska księżniczka, córka Mieszka I była potężną i wpływową żoną dwóch wikińskich władców. Książę Mieszko I poszukiwał sojusznika dla wojen toczonych z plemionami zamieszkującymi tereny ujścia Odry. Najprawdopodobniej około 980r. Świętosława poślubiła króla Szwecji - Eryka Zwycięskiego. Najprawdopodobniej Gunhilda otruła swojego pierwszego męża, który od pewnego czasu zdradzał oznaki szaleństwa. Gdy oświadczył, że nordycki bóg Odyn żąda, by złożył w ofierze swego syna Olafa, Świętosława otruła małżonka. Jednocześnie rozpuściła plotkę, jakoby sam Odyn zabił Eryka.  Królowa Sygryda (tak zwano ją w Skandynawii) została młodą wdową. Zalotnicy znaleźli się szybko i licznie. Ponieważ żadnego z nich nie uznała za godnego swej ręki, zgromadziła ich pewnego razu w łaźnie, po czym podpaliła budynek paląc żywcem zalotników. Ostatecznie poślubiła Swena Widłobrodego - władcę Danii.  Synowie Świętosławy zasiadali na tronach Szwecji, Danii, Norwegii i Anglii. Jeden z nich Knut Wielki stworzył imperium skandynawskie. Był królem Danii, Szwecji, Norwegii oraz Anglii.